คาร์บอนเครดิตภาคเกษตรกรรม การจัดการก๊าซเรือนกระจก มีแนวทางปฏิบัติอย่างไร ?
จากวิกฤตสภาพภูมิอากาศที่กำลังส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม เศรษฐกิจ และ สังคมทั่วโลก ทำให้เกิดการเรียกร้องให้ประเทศทั้งหลายมีส่วนร่วมในการลดปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจก ผ่านการประกาศเป้าหมายการเข้าสู่คว่ามเป็นกลางทางคาร์บอน (Carbon Neutrality) และ การปล่อยก๊าซเรือนกระจกสทธิเป็นศูนย์ (Net Zero) รวมทั้งประเทศไทย ทำให้ภาคธุรกิจมีความตื่นตัวในเรื่องนี้ ต่างพากันขานรับนโยบายและร่วมประกาศเป้าหมาย Carbon Neutrality & Net zero โดยปัจจุบัน มีอย่างน้อย 27 บริษัท ที่มีการแสดงความมุ่งมั่นและประกาศเป้าหมายดังกล่าวต่อสาธารณะ (อ้างอิงข้อมูลจากองค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก)
ในขณะเดียวกัน มีการพัฒนาร่างพระราชบัญญัติการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ซึ่งจะเป็นข้อบังคับตามกฏหมายให้ภาคธุรกิจ (การจดทะเบียนเป็นบริษัทเอกชน) ต้องจัดทำรายงานคาร์บอนฟุตพริ้นท์ขององค์กร (CFO: Carbon Footprint of Organization) ประจำปี รวมทั้ง กำหนดเป้าหมายที่อ้างอิงจากค่าเส้นฐานหรือปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในปีฐาน (Baseline emission) และมาตรการลดปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจก ซึ่งต้องผ่านการทวนสอบจากหน่วยตรวจสอบความใช้ได้และทวนสอบก๊าซเรือนกระจกขึ้นทะเบียนระดับชาติ
คาร์บอนเครดิต คืออะไร
คาร์บอนเครดิต คือ ปริมาณก๊าซเรือนกระจกที่ลด/กักเก็บได้ จากการดำเนินโครงการลดก๊าซเรือนกระจกภาคสมัครใจตามมาตรฐานของประเทศไทย (Thailand Voluntary Emission Reduction Program: T-VER) และ ได้รับการรับรองจากองค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก หรือ อบก. นั่นเอง
เรื่องคาร์บอนเครดิต มีความเชื่อมโยงกับเรื่องการจัดการก๊าซเรือนกระจก ตรงที่ การจัดการก๊าซเรือนกระจก เริ่มจากการประเมินปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากกิจกรรมทางตรงงและทางอ้อมขององค์กร หรือ CFO เพื่อจำแนกกิจกรรมที่เป็นแหล่งปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่มีนัยสำคัญ ทั้งในส่วนที่เป็นกิจกรรมโดยตรงขององค์กรและกิจกรรมทางอ้อมที่เกี่ยวข้องกับ Supply chain จากนั้น ประเมินโอกาสในการลดปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจก หลังจากดำเนินการแล้วทำการประเมินผลว่าลดปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้ตามแผนหรือไม่ หากไม่เป็นไปตามแผนที่วางไว้อาจพิจารณาซื้อคาร์บอนเครดิตมาชดเชยเพิ่มเติมเพื่อให้ได้ตามค่าเป้าหมาย
ประเทศไทยพัฒนาโครงการ คาร์บอนเครดิตภาคเกษตรกรรม เพราะอะไร
ภาคเกษตรกรรมปล่อยก๊าซเรือนกระจกสูงสุดเป็นอันดับที่ 3 ต่อจากภาคพลังงาน และ ภาคขนส่ง โดยกิจกรรมที่มีการปล่อยก๊าซเรือนกระจกมากที่สุดในภาคการเกษตร คือ การทำนาข้าว รองลงมาคือ การปศุสัตว์ และ การเพาะปลูก โดยพบว่า ภาคเกษตรกรรมเกี่ยวข้องกับการปล่อยก๊าซเรือนกระจก ได้แก่ CO2, CH4, N2O จากกิจกรรมทางการเกษตร โดยเฉพาะจากการปล่อยก๊าซเรือนกระจกโดยตรง (เช่น ระหว่างข้าวออกรวง) การใส่ปุ๋ยที่มีไนโตรเจนสูง (เช่น ยูเรีย) และการใช้เครื่องจักรกลการเกษตร (เช่น การใช้รถไถ เกี่ยวนวด)
เกษตรกรไทยได้ประโยชน์อะไรจากเรื่อง คาร์บอนเครดิตเกษตรกรรม ?
ภาคเกษตรกรรมนับเป็นภาคที่มีศักยภาพสูงในการลดปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจก ทำให้ประเทศไทยออกนโยบายสนับสนุนให้ภาคเกษตรกรรมพัฒนาโครงการ T-VER หรือ โครงการคาร์บอนเครดิต (ชื่อที่เรียกกันทั่วไป) เพื่อสร้างแรงจูงใจให้กับเกษตรกรไทยในการปรับเปลี่ยนสู่การเกษตรกรรมที่ดีและคาร์บอนต่ำ ช่วยสร้างรายได้เสริม (ขายคาร์บอนเครดิต) เพิ่มเติมจากรายได้หลัก (ขายผลผลิต) ซึ่งจะช่วยให้ลดต้นทุน เพิ่มผลการผลิต และ ลดปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในภาพรวมของภาคเกษตรกรรมนั่นเอง
พัฒนาโครงการคาร์บอนเครดิตทำได้ไม่ยาก
โครงการคาร์บอนเครดิต มีขั้นตอนการดำเนินงาน 4 ส่วน และ 7 ขั้นตอน ตามแผนภาพข้างล่างนี้
แบ่งเป็น 4 ส่วน คือ
(1) การพัฒนาโครงการและจัดทำรายงานข้อเสนอโครงการ
(2) การขอรับการตรวจสอบความใช้ได้ของโครงการ
(3) การตรวจติดตามและจัดทำรายงาน
(4) การขอรับการทวนสอบปริมาณก๊าซเรือนกระจกที่ลดลง/กักเก็บ
โดยมี ขั้นตอนการดำเนินงาน 7 ขั้นตอน คือ
(1) กำหนดขอบเขตการดำเนินโครงการ ตามเงื่อนไขการพัฒนาโครงการที่ อบก. กำหนด
(2) จัดทำเอกสารข้อเสนอโครงการ ตามรูปแบบเอกสาร ที่ อบก. กำหนด
(3) ติดต่อหน่วยตรวจสอบความใช้ได้และทวนสอบก๊าซเรือนกระจก เพื่อขอรับการตรวจสอบความใช้ได้ของโครงการ
(4) ขึ้นทะเบียน “โครงการ T-VER” (ผ่านการตรวจสอบความใช้ได้) กับทาง อบก. โดยการจัดส่งเอกสารตามที่กำหนด
(5) ตรวจติดตามและจัดทำรายงานผลการตรวจติดตาม
(6) ติดต่อหน่วยตรวจสอบความใช้ได้และทวนสอบก๊าซเรือนกระจก เพื่อขอรับทวนสอบปริมาณก๊าซเรือนกระจกที่ลดลง/กักเก็บ
(7) ขึ้นทะเบียนรับรอง “ค่าคาร์บอนเครดิต” (ผ่านการทวนสอบ) กับ ทาง อบก. โดยการจัดส่งเอกสารตามที่กำหนด
ทั้งนี้ มีค่าใช้จ่ายเกี่ยวข้อง ได้แก่ ค่าจ้างที่ปรึกษา ค่าจ้างผู้ตรวจสอบความใช้ได้และทวนสอบก๊าซเรือนกระจก โดยอาจมีค่าใช้จ่ายเพิ่มเติม เช่น การจ้างคนรวบรวมข้อมูลภาคสนามและจดบันทึก การส่งตัวอย่างเพื่อตรวจสอบปริมาณคาร์บอนในดิน เป็นต้น ศึกษารายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่
ขั้นตอนการพัฒนาโครงการ T-VER
ค่าใช้จ่ายในการตรวจสอบความใช้ได้ของโครงการคาร์บอนเครดิต และ ทวนสอบเพื่อรับรองค่าคาร์บอนเครดิต สู่การขึ้นทะเบียนซื้อขายคาร์บอนเครดิต
ค่าจ้างผู้ตรวจสอบความใช้ได้และทวนสอบก๊าซเรือนกระจก ขึ้นอยู่กับขนาดของโครงการ ความซับซ้อนของข้อมูลที่ใช้ในการประเมินปริมาณก๊าซเรือนกระจกที่ลดลง/กักเก็บได้ ซึ่งจะเป็นปัจจัยในการพิจารณาของหน่วยตรวจสอบความใช้ได้และทวนสอบก๊าซเรือนกระจกในการประเมินราคา โดยนับรวมค่าใช้จ่ายในการเดินทางและค่าที่พัก (หากมี)
มีโครงการ คาร์บอนเครดิตภาคเกษตรกรรม ขึ้นทะเบียนแล้วกี่โครงการ
9 โครงการ (7 โครงการ เป็นการปลูกสวนยางพารา และ 1 โครงการ เป็นการปลูกผลไม้แบบผสนผสาน ได้แก่ ลำใย น้อยหน่า มะขาม หมากเม่า และ 1 โครงการ เป็นการปลูกข้าวและข้าวโพด)
โดยสามารถตรวจสอบข้อมูลล่าสุดได้ที่ โครงการ T-VER ที่ได้รับการขึ้นทะเบียน
ซื้อขายคาร์บอนเครดิต อย่างไร?
• ผู้ที่ต้องการซื้อคาร์บอนเครดิต
สามารถสอบถามไปยังเจ้าของคาร์บอนเครดิตได้โดยตรง ตามช่องทางติดต่อในเอกสารโครงการ โดยสามารถดูเอกสารโครงการได้จากhttp://ghgreduction.tgo.or.th/tver-database-and-statistics/t-ver-registered-project.html
• ติดต่อสอบถามรายละเอียดการซื้อ-ขายคาร์บอนเครดิต
สำนักส่งเสริมตลาดคาร์บอนและนวัตกรรม องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (องค์การมหาชน) โทรศัพท์: 02-141-9837, อีเมล: info.carbonmarket@tgo.or.th
• ติดตามข้อมูลการซื้อ-ขาย คาร์บอนเครดิต ได้จาก ตลาดคาร์บอน TGO
จากเทรนด์ความยั่งยืน ไม่ว่าจะเป็น ESG, SDG, NET ZERO ช่วยสร้างแรงขับเคลื่อนให้เกิดการพัฒนาโครงการคาร์บอนเครดิตและกลไกการตลาดคาร์บอนเครดิต ส่งผลให้ราคาคาร์บอนเครดิตจากโครงการคาร์บอนเครดิตภาคป่าไม้และเกษตรกรรม ณ ปัจจุบัน มีราคาเฉลี่ยอยู่ที่ 394 (ต่ำสุด 300 และ สูงสุด 600) บาทต่อตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า ทำให้ใคร ๆ ก็อยากกระโจนเข้าใส่ แต่อย่าลืมประเมินความเป็นไปได้ของโครงการ !!! และ คิดถึงความคุ้มค่าของการลงทุนด้วย !!!
สามารถสอบถามข้อมูลบริการเพิ่มเติมได้ที่ VGREEN KU
ที่มาข้อมูล: เรียบเรียงโดย รศ. ดร.รัตนาวรรณ มั่งคั่ง (ผู้อำนวยการ วีกรีน คณะสิ่งแวดล้อม มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และกรรมการผู้จัดการ บริษัท วีกรีน เคยู จำกัด)
